Wiadomości z Europy 29 kwietnia 2023 r.

Ucieczka emisji: zapobieganie obchodzeniu przepisów dotyczących emisji przez przemysł

W następstwie kryzysu związanego z COVID-19 i wojny na Ukrainie, Parlament Europejski pragnie wypełnić swoje zobowiązania klimatyczne, jednocześnie chroniąc swój przemysł i zwalczając relokację. Około 27 % globalnych emisji CO2 pochodzi ze spalania paliw w wyniku handlu międzynarodowego, na co UE ma niewielkie możliwości działania, biorąc pod uwagę obowiązujące przepisy międzynarodowe. Może jednak nałożyć cenę emisji dwutlenku węgla poprzez europejski mechanizm dostosowywania emisji dwutlenku węgla na granicach, który zastosowałby cenę emisji dwutlenku węgla do importu niektórych towarów spoza Unii, a tym samym zapobiegłby "ucieczce emisji". Ucieczka emisji to przenoszenie przemysłu emitującego gazy cieplarniane poza UE w celu uniknięcia surowszych norm. Wreszcie, UE importuje swoje produkty z zagranicy bez żadnej gwarancji ich standardów środowiskowych, co jest równoznaczne z importem wysokoemisyjnych towarów i usług. 

MACF ma tymczasowe porozumienie od kwietnia 2023 roku. Obejmie on towary z energochłonnych gałęzi przemysłu, takich jak żelazo, stal, cement, aluminium, nawozy i wodór. Aby zapłacić podatek, importerzy będą musieli zapłacić różnicę między ceną węgla zapłaconą w kraju produkcji a ceną uprawnień do emisji dwutlenku węgla w ramach EU ETS. Będą również musieli co kwartał deklarować bezpośrednie i pośrednie emisje towarów importowanych w poprzednim kwartale, a także wszelkie ceny emisji dwutlenku węgla zapłacone za granicą. Rozporządzenie to nie gwarantuje pełnej przejrzystości ze strony firm, które będą musiały przestrzegać przepisów UE niezależnie od ich wielkości i zdolności administracyjnych.

Środki zebrane z tego podatku mogłyby zostać wykorzystane jako zasoby własne budżetu UE. Ponadto, aby uniknąć postrzegania MACF jako narzędzia przymusu gospodarczego przez kraje najsłabiej rozwinięte, należy dokonać równoważnego transferu finansowego, aby pomóc im w transformacji energetycznej. 

Posłowie chcą wydać 1 mld euro na wspólne zamówienia obronne

Przyjęty instrument ma na celu zachęcenie do wspólnych zamówień produktów obronnych i wzmocnienie Europejskiej Unii Obronnej, według Parlamentu Europejskiego. Nowy instrument przewiduje wspólne zakupy produktów obronnych przez co najmniej trzy państwa członkowskie. Ma to być odpowiedź na krótkoterminową potrzebę uzupełnienia lub nawet zwiększenia europejskich zapasów sprzętu obronnego oraz stworzenia interoperacyjności między europejskimi armiami w celu zagwarantowania większej widoczności dla naszego przemysłu. Posłowie proponują podwojenie wielkości proponowanego funduszu do 1 miliarda euro. Celem tego instrumentu jest wzmocnienie europejskiej bazy technologicznej i przemysłowej w dziedzinie obronności oraz zwiększenie wspólnych zamówień na 35% całkowitych wydatków państw członkowskich na sprzęt. Komisja Europejska i Europejska Agencja Obrony będą również musiały sporządzić listę krytycznych komponentów pochodzenia pozawspólnotowego, dla których nie ma alternatywy w UE, aby uniezależnić naszą zależność od potencjalnie rywalizujących lub nawet wrogich partnerów dla Unii. Oprócz państw członkowskich UE w instrumencie będą mogły uczestniczyć państwa członkowskie Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu i Europejskiego Obszaru Gospodarczego, a mianowicie Islandia, Liechtenstein i Norwegia.

Posłowie wzywają do skoordynowanej strategii UE przeciwko zagranicznej ingerencji

Posłowie stwierdzili, że UE potrzebuje skoordynowanej strategii przeciwko manipulacji informacjami i obcej ingerencji. Wojna na Ukrainie, próby destabilizacji na Bałkanach i dążenie niektórych europejskich elit do utrzymania powiązań z Rosją (takie jak podpisanie umów gazowych z Gaspromem na Węgrzech) podważają wiarygodność UE na arenie międzynarodowej i jej proces demokratyczny. Zaniepokojeni zależnością UE od zagranicznych podmiotów i technologii w infrastrukturze krytycznej i łańcuchach dostaw, posłowie wzywają Radę i Komisję do wykluczenia korzystania ze sprzętu i oprogramowania producentów z krajów wysokiego ryzyka, zwłaszcza z Chin i Rosji, takich jak TikTok, ByteDance, Huawei, ZTE, Kaspersky, NtechLab i Nuctech. W sprawozdaniu wzywa się Komisję do umożliwienia skutecznego śledzenia darowizn w celu zwalczania zakazanych transakcji finansowych z państw trzecich wchodzących do systemu politycznego UE, a tym samym zwalczania wpływów i prób korupcji ze strony agentów zewnętrznych.

Aby pomóc UE w reagowaniu na te zagrożenia, Parlament proponuje utworzenie europejskiego "centrum wiedzy" specjalizującego się w analizie zagrożeń. Centrum to powinno współpracować z władzami europejskimi i krajowymi w celu ograniczenia zagranicznych prób destabilizacji. Te próby destabilizacji są tym bardziej prawdopodobne, że nasilą się wraz ze zbliżającymi się wyborami europejskimi w 2024 roku. 

Sprawozdanie zostanie poddane pod głosowanie pełnego składu Parlamentu na drugiej majowej sesji plenarnej.

Pomoc państwa: Komisja zatwierdza francuski środek mający pomóc STMicroelectronics i GlobalFoundries w budowie nowej fabryki mikroprocesorów

Komisja Europejska zatwierdziła francuski środek mający pomóc firmom STMicroelectronics i GlobalFoundries w budowie i eksploatacji nowego zakładu produkcji mikroprocesorów we Francji, w celu zwiększenia bezpieczeństwa dostaw i odporności UE w dziedzinie mikroprocesorów. Projekt ten spełnia szereg europejskich celów wspieranych przez Komisję, takich jak rozwój technologii opracowanych w ramach dużego projektu stanowiącego przedmiot wspólnego europejskiego zainteresowania (PIIEC) w celu promowania badań i innowacji w dziedzinie mikroelektroniki. Pomoc będzie miała formę bezpośrednich dotacji o łącznej wartości 7,4 mld euro. 

Projekt ten spełnia inne cele UE, takie jak zmniejszenie zużycia energii i produkcja wysokowydajnych chipów elektronicznych dla sektorów przemysłowych, które mają kluczowe znaczenie dla Europy, w tym przemysłu motoryzacyjnego i kosmicznego, a także innych gałęzi przemysłu, wprowadzenia 5G/6G, bezpieczeństwa i obrony. Oczekuje się, że zakład będzie produkował około 620 000 płytek półprzewodnikowych o średnicy 300 mm rocznie, w technologii, która nie jest jeszcze dostępna w UE. 

W zamian firmy zgodziły się na szereg warunków: honorowanie zamówień priorytetowo traktowanych przez UE w przypadku niedoboru dostaw; dalsze inwestowanie w rozwój technologii nowej generacji; poprawa współpracy z europejskimi MŚP i ułatwienie im rozwoju w tym sektorze. 

Własność intelektualna: zharmonizowane przepisy patentowe UE pobudzają innowacje, inwestycje i konkurencyjność na jednolitym rynku

Komisja zaproponowała nowe przepisy, które mają pomóc przedsiębiorstwom, zwłaszcza MŚP, w jak najlepszym wykorzystaniu ich wynalazków, zmobilizowaniu nowych technologii i przyczynieniu się do konkurencyjności i suwerenności technologicznej UE. Celem Komisji jest stworzenie bardziej przejrzystych ram dla patentów i licencji. Wartości niematerialne i prawne, takie jak znaki towarowe, wzory, patenty i dane, mają coraz większe znaczenie w dzisiejszej gospodarce opartej na wiedzy, odpowiadając za prawie połowę całkowitego PKB i ponad 90 % całego eksportu UE. UE chce zwiększyć skuteczność europejskiego systemu patentowego, szczególnie w celu reagowania na sytuacje kryzysowe i zwalczania fragmentacji tego rynku w Europie, co czyni go podatnym na ataki zagranicznych grup. 

Komisja przedstawiła kilka propozycji uzupełnienia jednolitego systemu patentowego, który zacznie funkcjonować od 1 czerwca. Niezbędne patenty związane z normami to "patenty chroniące technologię uznaną za niezbędną do stosowania normy technicznej przyjętej przez organizację opracowującą normy". Aby wytworzyć produkt zgodny z normą, "wdrażający są zobowiązani do korzystania z odpowiedniego 'niezbędnego' patentu. Monopol przyznany przez te konkretne patenty jest równoważony przez zobowiązanie posiadaczy BEN do licencjonowania tych patentów na uczciwych, rozsądnych i niedyskryminacyjnych warunkach (FRAND), umożliwiając w ten sposób wykonawcom dostęp do rynku". Komisja zaproponowała stworzenie zrównoważonego systemu poprzez ustanowienie globalnego punktu odniesienia dla przejrzystości FRAND, ograniczenia konfliktów i skuteczności negocjacji. Komisja chce wzmocnić ochronę rynku poprzez zapewnienie, że "unijni posiadacze ENB i podmioty wdrażające wprowadzają innowacje w UE, wytwarzają i sprzedają produkty w UE oraz konkurują na rynkach światowych"; ale także, że "użytkownicy końcowi, w tym MŚP i konsumenci, korzystają z produktów opartych na najnowszych znormalizowanych technologiach po uczciwych i rozsądnych cenach".

W przypadku licencji przymusowych, które są niezbędne dla władz publicznych do korzystania z opatentowanego wynalazku bez zgody posiadacza patentu, Komisja proponuje harmonizację 27 rodzajów licencji przymusowych, które istnieją w każdym państwie członkowskim, gdy łańcuchy wartości działają w całej UE, w celu lepszego reagowania w sytuacjach kryzysowych. 

Dodatkowe świadectwo ochronne jest prawem, które przedłuża okres obowiązywania patentu (maksymalnie o pięć lat) na "produkt farmaceutyczny stosowany u ludzi lub do celów weterynaryjnych lub środek ochrony roślin, który został dopuszczony przez organy regulacyjne". Ma ono na celu zachęcanie do innowacji, ale jest stosowane wyłącznie na szczeblu krajowym.

Proponowane regulacje muszą jeszcze zostać przeanalizowane i zatwierdzone przez Parlament Europejski i Radę Unii Europejskiej w celu ich przyjęcia i wejścia w życie.