Wiadomości z Europy 27 lutego 2023 r.

Eurodeputowani gotowi do negocjacji przepisów dotyczących rozwoju przemysłu półprzewodników

Parlament Europejski negocjuje obecnie dwa teksty dotyczące rozwoju zdolności produkcyjnych półprzewodników w Europie. Pierwsze rozporządzenie ma na celu wzmocnienie zdolności technologicznych i innowacji w unijnym sektorze półprzewodników. Drugi tekst ma na celu zwiększenie inwestycji w rozwój tego rodzaju strategicznej technologii poprzez ukierunkowanie na 20% rynku światowego. W sprawie pierwszego rozporządzenia dotyczącego półprzewodników, posłowie zatwierdzili tekst Komisji Przemysłu, który koncentruje się na chipach nowej generacji i tworzeniu sieci ośrodków, aby przyciągnąć nowe talenty do tego kluczowego sektora. Posłowie chcą również wspierać projekty mające na celu wzmocnienie bezpieczeństwa dostaw i odporności UE poprzez przyciąganie inwestycji i zwiększanie zdolności produkcyjnych. W przypadku zagrożenia europejskich zdolności produkcyjnych wprowadzony zostanie mechanizm reagowania kryzysowego. Ten nadzwyczajny środek przyjmie formę priorytetowego zaopatrzenia dla szczególnie dotkniętych przedsiębiorstw lub dokonywania wspólnych zakupów dla państw członkowskich.

Plan przemysłowy dotyczący zielonego ładu: zapewnienie wiodącej roli UE w dziedzinie czystych technologii

Posłowie wzywają Komisję do podjęcia prac nad przesunięciem, relokacją i przesiedleniem przemysłu w Europie. Podkreślają znaczenie wzmocnienia produkcji UE w zakresie strategicznych technologii, takich jak energia słoneczna i wiatrowa, pompy ciepła i akumulatory. Wzywają do intensyfikacji i poprawy komercjalizacji technologii strategicznych, aby zniwelować lukę między innowacjami a wprowadzaniem ich na rynek. Zdaniem posłów celem UE musi być zapewnienie wiodącej roli Europy w tych strategicznych technologiach i przekształcenie jej przemysłu w celu generowania wysokiej jakości miejsc pracy i zrównoważonego wzrostu. Ostatnią kwestią jest zabezpieczenie surowców krytycznych i szybsze wydawanie zezwoleń na realizację strategicznych projektów europejskich.

Posłowie wzywają do utworzenia europejskiego funduszu suwerenności, aby uniknąć stosowania pomocy publicznej, która spowodowałaby rozdrobnienie tych gałęzi przemysłu. Fundusz ten powinien być włączony do długoterminowego budżetu UE i ułatwiać prywatne inwestycje. Pomoc publiczna powinna być uproszczona i bardziej elastyczna, ale "w sposób ukierunkowany, tymczasowy i proporcjonalny, zgodnie z celami polityki UE". Posłowie chcą europejskiego rozwiązania dla wszystkich, aby uniknąć sytuacji, w której największe państwa, dysponujące ogromnymi możliwościami fiskalnymi, przejmą monopol na ten sektor przemysłu.

Na koniec europosłowie wzywają Komisję Europejską do walki z nieuzasadnioną międzynarodową pomocą publiczną. Tak jest w przypadku amerykańskiej ustawy o redukcji inflacji (IRA), która dyskryminuje europejskie firmy. Europosłowie apelują, by europejskie firmy były traktowane tak samo jak ich amerykańskie odpowiedniki.

Przemoc wobec kobiet: UE powinna ratyfikować konwencję stambulską  

Konwencja stambulska jest międzynarodowym standardem w zakresie eliminacji przemocy ze względu na płeć, w tym przemocy domowej. Posłowie potępiają podejmowane przez niektóre państwa próby jej uchylenia i tym samym ograniczenia jej stosowania w prawie krajowym. Sześć lat po podpisaniu konwencji, UE nadal jej nie ratyfikowała z powodu odmowy niektórych państw członkowskich. Trybunał Sprawiedliwości UE stwierdza jednak, że Unia Europejska ma możliwość ratyfikacji konwencji bez zgody wszystkich państw członkowskich. UE chce się skupić na zapobieganiu, ochronie i ściganiu, towarzysząc procedurze karnej, która jest tylko jednym z elementów reakcji na przemoc ze względu na płeć. Europosłowie chcą, aby wprowadzono wytyczne, które zwiększą świadomość na temat przemocy ze względu na płeć wśród funkcjonariuszy organów ścigania i sędziów.

Porozumienie w sprawie zwalczania "greenwashingu" na rynkach obligacji

Unijni negocjatorzy osiągnęli porozumienie tworzące pierwszy benchmark dla zielonych obligacji. Europejski Standard Zielonych Obligacji (EuGB), którego spełnienie mogą wybrać emitenci obligacji, pozwoli inwestorom skierować swoje inwestycje finansowe w stronę bardziej zrównoważonych technologii i firm. Standard ten pozwoli inwestorom zidentyfikować wysokiej jakości ekologiczne obligacje i przedsiębiorstwa, ograniczyć zjawisko greenwashingu oraz określić emitentom obligacji, jakie działania gospodarcze można podjąć dzięki wpływom z obligacji. Wreszcie procesy kontroli zewnętrznej zwiększą zaufanie do tych obligacji.

Spółki, które zdecydują się na wykorzystanie zielonych obligacji, będą musiały szczegółowo określić swoją strategię przejściową i poinformować inwestorów o możliwych konfliktach interesów, które będą musiały być zarządzane i komunikowane w sposób przejrzysty.

Partnerstwo transatlantyckie: Przewodnicząca von der Leyen w przyszłym tygodniu w Kanadzie i USA

Przewodnicząca Komisji spotka się z premierem Kanady Justinem Trudeau i prezydentem USA Joe Bidenem podczas swojej wizyty w Kanadzie i USA w dniach 6-10 marca, aby omówić stosunki transatlantyckie, handel, strategiczne partnerstwa sektorowe i współpracę na rzecz wsparcia Ukrainy. Pani Von der Leyen najpierw przeprowadzi konferencję prasową, a następnie spotka się z członkami kanadyjskich sił zbrojnych (z których część przebywa w Polsce w ramach wsparcia dla Ukrainy). Na koniec odwiedzi firmę zajmującą się czystymi technologiami. Wizyta ta podkreśla potencjał partnerstwa UE-Kanada w zakresie krytycznych technologii i surowców, które są niezbędne dla transformacji klimatycznej, a które stały się jeszcze bardziej strategiczne od czasu wojny na Ukrainie. Po Kanadzie, w dniu 8 marca, przewodniczący Komisji odwiedzi Stany Zjednoczone. Współpraca transatlantycka jest głównym tematem rozmów, zwłaszcza w dziedzinie czystych technologii. Celem Unii jest zapewnienie współpracy między UE a Stanami Zjednoczonymi w zakresie innowacji i zabezpieczenia łańcuchów dostaw (energii, surowców, technologii). Cel ten jest tym bardziej istotny dla Komisji, która musi zmierzyć się z amerykańskim protekcjonistycznym planem naprawy gospodarczej, Ustawa o ograniczeniu inflacji, która karze europejskie firmy w eksporcie.

UE przyjmuje dziesiąty zestaw sankcji wobec Rosji*.

Ten nowy zestaw sankcji (dziesiąty od początku wojny) przeciwko Rosji i jej wojnie agresji przeciwko Ukrainie, ma na celu zmniejszenie zdolności Rosji do podtrzymania wysiłku wojennego. Pakiet sankcji jest skierowany do prominentnych osób (urzędników wyższego szczebla, decydentów, wojskowych i pracowników społeczeństwa obywatelskiego). Na celowniku są inne osoby, takie jak grupa Wagnera za jej nadużycia na Ukrainie, ale także w Afryce. Wreszcie środki te rozciągają się na osobistości z Iranu, które dostarczają drony dla rosyjskiej armii.

UE zajmuje się również eksportem technologii podwójnego zastosowania do Rosji. Dotyczy to niektórych metali ziem rzadkich, komponentów elektronicznych i kamer termowizyjnych do użytku wojskowego. Ponadto do wykazu sankcji dodano 96 podmiotów związanych z rosyjskim kompleksem wojskowo-przemysłowym, co zwiększa liczbę objętych sankcjami użytkowników końcowych do 506. UE jeszcze bardziej rozszerzyła swoje sankcje na towary łatwo przekierowywane, takie jak ciężkie ciężarówki, generatory elektryczne, roboty budowlane i części przemysłowe dla aeronautyki. Te nowe ograniczenia mają wartość 11,4 mld euro, oprócz poprzednich sankcji o wartości 32,5 mld euro, co stanowi 49% całkowitego eksportu UE do Rosji według danych z 2021 r. Sankcjami objęty jest również rosyjski import o wysokich dochodach, taki jak bitum i kauczuk. Wartość tych towarów to około 1,3 mld euro. 90 mld euro będących już celem poprzednich środków, sprawiają, że udział rosyjskiego importu z UE podlegającego sankcjom wynosi 58 % dla danych z 2021 r.

W sektorze finansowym zamrożono aktywa trzech rosyjskich banków, a do listy dodano przedsiębiorstwo żeglugowe z kraju trzeciego podejrzane o pomaganie Rosji w obchodzeniu sankcji. Wreszcie rosyjski bank centralny otrzymał nowe obowiązki w zakresie deklarowania swoich aktywów. Jest to niezbędne dla możliwości wykorzystania tych środków na rosyjski wysiłek wojenny i ewentualną odbudowę na Ukrainie. W celu ograniczenia możliwości obchodzenia sankcji UE nakłada obowiązek deklarowania zamrożonych aktywów (w tym transakcji dokonanych przed wpisaniem na listę) oraz aktywów, które powinny być zamrożone, ale także zakaz tranzytu przez terytorium Rosji towarów podwójnego zastosowania oraz broni palnej przeznaczonej dla państw trzecich. Wreszcie do listy zakazanych mediów dodano inne rosyjskie media.

Nowy sposób postępowania w sprawie protokołu dotyczącego Irlandii i Irlandii Północnej: zasadnicze porozumienie w sprawie ram z Windsoru

Komisja Europejska i rząd Wielkiej Brytanii osiągnęły polityczne porozumienie w sprawie rozwiązania sporu dotyczącego kwestii Irlandii Północnej. Po Brexicie Irlandia Północna została przyłączona do rynku UE, aby uniknąć ponownego ustanowienia fizycznej granicy między dwoma krajami. W rezultacie Wielka Brytania została podzielona na dwie części przez granicę celną w ramach Zjednoczonego Królestwa, chociaż jej władza polityczna nadal obowiązuje w Irlandii Północnej. Aby uniknąć jednostronnej zmiany protokołu w sprawie Irlandii Północnej przez Londyn, Komisja i Zjednoczone Królestwo osiągnęły porozumienie. Wprowadzono wspólne rozwiązania mające na celu ochronę jednolitego rynku europejskiego i przywrócenie odrębności celnej Zjednoczonego Królestwa. Obejmują one nowe ustalenia w dziedzinie ceł, produktów rolno-spożywczych, leków, podatku VAT i akcyzy, a także specjalne instrumenty zapewniające, że głos mieszkańców Irlandii Północnej zostanie wysłuchany. W tym celu Komisja i rząd Zjednoczonego Królestwa wyszczególniły w nowych ramach Windsor konkretne środki: "równowagę pomiędzy elastycznością w zakresie przepływu towarów przeznaczonych do ostatecznego wykorzystania w Irlandii Północnej a skutecznymi zabezpieczeniami w celu ochrony jednolitego rynku UE"i "wyraźne rozróżnienie między towarami, które stwarzają ryzyko wejścia na jednolity rynek UE, a tymi, które go nie stwarzają" . W dziedzinie ceł rozszerzony system oparty na zaufanych handlowcach zostanie również rozszerzony na handlowców ze Zjednoczonego Królestwa. Towary przewożone przez zaufanych handlowców, które najprawdopodobniej nie zostaną wprowadzone na jednolity rynek UE, będą korzystały z uproszczonych procedur. Kolejnym obszarem objętym tym mechanizmem jest dostęp do leków dla obywateli Irlandii Północnej. Również w tym przypadku znaleziono rozwiązanie, które ma zapewnić, że te specjalnie oznakowane produkty nie będą wprowadzane na rynek UE. W przypadku podatku VAT i akcyzy dokonano ustaleń dotyczących przejęcia przez Zjednoczone Królestwo minimalnych stawek podatkowych UE dla Irlandii Północnej, z wyjątkiem nieruchomości, które prawdopodobnie nie wejdą na rynek UE. W zakresie zarządzania politycznego wprowadzono specjalny mechanizm - Hamulec Stormont. Pozwoli on na wstrzymanie stosowania w Irlandii Północnej, na wniosek 30 członków Zgromadzenia Ustawodawczego Irlandii Północnej, przepisów zmieniających lub zastępujących przepisy prawa unijnego dotyczące protokołu, które prawdopodobnie będą miały znaczący i trwały wpływ na codzienne życie mieszkających tam społeczności. Mechanizm ten będzie stosowany tylko w ostateczności. Rozwiązania te kładą kres prawnym sporom między UE a Wielką Brytanią w sprawie Protokołu Północnoirlandzkiego, które plątały relacje między Londynem a Brukselą.