Deklaracja Houjarray 2024

Rada Dyrektorów Stowarzyszenia Jean Monnet zorganizowała doroczne seminarium na temat perspektywHoujarray Foresight Talks zostały zorganizowane przy wsparciu Maison Jean Monnet (PE), europejskiego think tanku CEPS oraz European Foreign Affairs Review. Niniejszy tekst jest wynikiem prac trzech grup roboczych.

" Sytuacja jest poważna, ale nie rozpaczliwa" [1]

Wezwanie do działania

Unii Europejskiej grozi utknięcie w koleinie. Stabilność geopolityczna słabnie, kilka paradygmatów zanika, a niektóre współzależności okazały się podatne na zagrożenia. Zapotrzebowanie na więcej Europy rośnie, ale wewnętrzny paraliż polityczny powstrzymuje UE.

Za każdym razem, gdy Jean Monnet stawał przed nowymi i trudnymi problemami, jego pierwszym działaniem było podsumowanie, sporządzenie czegoś, co nazywał "bilansem", który torował drogę innowacyjnym rozwiązaniom. Oceny te były wynikiem dogłębnych badań, a nie negocjacji, i przedstawiały "przegląd" wymaganych zmian, wraz z celami, dostępnymi zasobami i ograniczeniami, których należy przestrzegać.

Niedawno Europejska Agencja Środowiska sporządziła oceny zagrożeń klimatycznych, Enrico Letta - rynku wewnętrznego, Mario Draghi - konkurencyjności Europy, a Sauli Niinistö przygotowuje raporty na temat gotowości cywilnej i obronnej oraz przyszłości europejskiej obronności.

Analiza jest krystalicznie jasna: Europa ma swoje mocne strony, ale znajduje się na niebezpiecznej ścieżce upadku i podatności na zagrożenia. Biorąc pod uwagę mnogość raportów, pozostaje pytanie, co należy traktować priorytetowo, aby odwrócić obecny trend. Odpowiedź jest prosta: tak jak w życiu, bezpieczeństwo jest najważniejsze. UE będzie musiała masowo inwestować, aby bronić swojej przyszłości i zarządzać globalnymi współzależnościami na swoją korzyść. Aby to zrobić, będzie musiała ponownie rozważyć swoje modus operandi podejmować odważne decyzje.

W oparciu o dyskusje podczas Houjarray Foresight Talks 2024, które odbyły się w weekend w połowie września w Maison Jean Monnet, gdzie powstała Deklaracja Schumana, gromadząc szerokie grono ekspertów i obywateli z całej Europy (poza UE), uważamy, że trzy priorytety zasługują na pełną uwagę nowych urzędników instytucji UE.

Po pierwsze, wzywamy UE do dalszego inwestowania w globalne zarządzanie w duchu Jeana Monneta, a rozważając debatę na temat europejskiej autonomii w sektorach o strategicznym znaczeniu, nie zapominajmy o poszukiwaniu odporności i współzależności dla strukturalnego i zrównoważonego tworzenia wartości. Oznacza to również dalsze inwestowanie we wzmacnianie prawa międzynarodowego i budowanie partnerstw sprzyjających włączeniu społecznemu, mówienie o opartym na zasadach porządku "międzynarodowym", aby złagodzić wrażliwość obecną w kilku krajach niezachodnich. Podkreślamy również, że strategia "Global Gateway" jest atrakcyjnym instrumentem stymulowania zrównoważonego dobrobytu na całym świecie. Wykorzystanie partnerstw, na przykład z krajami o podobnych poglądach w regionie Indo-Pacyfiku, rosnącym gospodarczym centrum grawitacji świata, pomoże przywrócić międzynarodową reputację UE.

Po drugie, biorąc pod uwagę kruchość procesu decyzyjnego w NATO oraz w celu konsolidacji europejskiego porządku bezpieczeństwa i integracji Ukrainy oraz innych krajów kandydujących, UE będzie musiała stać się gwarantem bezpieczeństwa sama w sobie. Wymaga to wzmocnienia siły militarnej, zdefiniowania doktryny odstraszania (w tym odstraszania nuklearnego), zintegrowania przygotowań do rozszerzenia i stosowania warunkowości w elastyczny i pryncypialny sposób.

Wreszcie, biorąc przykład z oryginalnego planu Schumana, który jest planem jednopunktowym, który stwierdza, że "należy podjąć natychmiastowe działania w ograniczonym, ale decydującym punkcie", musimy zadać sobie pytanie: "Co jest dziś najważniejszym zasobem władzy gospodarczej? Jaki jest dziś największy potencjał podziału i zniszczenia? Jaki jest największy potencjał wspólnoty, dzielenia się, solidarności i dobrobytu?". Nasza odpowiedź jest jasna: Dane i talent to dzisiejszy węgiel i stal! 

Dane są dziś strategicznym zasobem. Pod tym względem UE jest słaba i rozdrobniona. Nie ma dużego przemysłu cyfrowego i polega głównie na infrastrukturze platform i dostawcach spoza Europy. UE mogłaby być silniejszym graczem i wyznaczać standardy, gdyby połączyła swoje możliwości w Europejskiej Wspólnocie Cyfrowej (EDC), która łączy obywateli. Rozwijanie talentów w ten sposób, dając im środki do zrozumienia danych i wyobrażania sobie rozwiązań, może pomóc krajom europejskim sprostać wielu wyzwaniom, przed którymi stoją dziś i w przyszłości.

Dlatego też, zainspirowani sukcesem pierwszego Komitetu Działania na rzecz Stanów Zjednoczonych Europy, który przyczynił się do utworzenia EWG, przystąpienia Wielkiej Brytanii, sformalizowania regularnych posiedzeń Rady Europejskiej od końca 1974 r. oraz pierwszych bezpośrednich wyborów do Parlamentu Europejskiego, my, członkowie Stowarzyszenia Jean Monnet, Jeana Monneta, ściśle współpracujemy z innymi partnerami europejskimi nad nową inicjatywą społeczeństwa obywatelskiego w celu wznowienia komitetu działania z bezpośrednim udziałem polityków i wyższych urzędników służby cywilnej w celu promowania przyspieszenia procesu integracji europejskiej, który naszym zdaniem jest niezbędny do skutecznego sprostania wyzwaniom, przed którymi stoimy.

Pięćdziesiąt lat po pomyślnym zakończeniu prac "Komitetu Monneta", którego następca w latach 80. pod kierownictwem Maxa Kohnstamma odegrał znaczącą rolę w tworzeniu jednolitego rynku, uważamy, że nadszedł czas na trzeci komitet działania, który określi kolejny etap procesu integracji europejskiej.

Houjarray & Bruksela, 30 września 2024 r.